Η Βάση Δεδομένων OLEUM

Tatyana Dimitrova, Alain Maquet, Viet Mai Hoang, Arantza Respaldiza, Alexander Kerner
 

Μία απογραφή των υφιστάμενων βάσεων δεδομένων σχετικά με τις ελιές και τα ελαιόλαδα, ανέδειξε την σπανιότητα αυτών των συστημάτων (λ.χ. το σύστημα ISAMM για τους ελέγχους συμμόρφωσης των ελαιολάδων που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή), τα οποία αξιοποιούνται για τον έλεγχο της αυθεντικότητας αυτού του προϊόντος τροφίμου. Συμβούλια των ενδιαφερόμενων μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών φορέων ελέγχου, επιβεβαίωσαν την έλλειψη τέτοιων βάσεων δεδομένων,  ενισχύοντας το ενδιαφέρον τους για ένα κοινό σύστημα, το οποίο θα μοιράζεται μεταξύ των κρατών μελών και θα βασίζεται σε εναρμονισμένες αναλυτικές μεθόδους.
 

Κατά τη διάρκεια του έργου, κατασκευάστηκε η Βάση Δεδομένων Oleum, ως μία καινοτόμα πλατφόρμα διαδικτυακής πρόσβασης για την αποθήκευση των εγγράφων και των επικυρωμένων αναλυτικών δεδομένων που παράγονταν από την κοινοπραξία OLEUM. Το σύστημα αυτό αναπτύχθηκε μόνο με την χρήση μοντέρνων και ανοιχτής πηγής τεχνολογιών και παρέχει μεγάλο βαθμό ευελιξίας. Η Βάση Δεδομένων OLEUM θα μπορούσε να θεωρηθεί πως αποτελείται από τρεις βασικές ενότητες – το Αποθετήριο, τη Βάση Δεδομένων και το Εργαλείο αναζήτησης με έναν προηγμένο ρόλο και ελέγχους πρόσβασης.  
 

Το αποθετήριο προορίζεται ειδικά για την αποθήκευση εγγράφων (σε οποιαδήποτε μορφή, όπως pdf, doc, xls, etc.) με μεταδεδομένα που περιγράφουν κάθε έγγραφο όπως ο τίτλος του εγγράφου, συγγραφέας (-είς), ημερομηνία δημιουργίας, ημερομηνία μεταφόρτωσης στο αποθετήριο, σύντομη περιγραφή, σκοπός, κατηγορία, κατάσταση και πολιτική πρόσβασης. Τα μεταδεδομένα χρησιμοποιούνται στην επιλογή αναζήτησης του αποθετηρίου. Ο χρήστης που μεταφορτώνει το έγγραφο στο αποθετήριο, αποφασίζει σχετικά με την πολιτική πρόσβασης που εφαρμόζεται στο έγγραφο. Επί του παρόντος, τα έγγραφα δύναται να αποθηκευτούν ως αρχείο υπολογισμού, πρότυπο αρχείο αναφοράς, τυποποιημένη διαδικασία λειτουργίας (SOP), προδιαγραφή δείγματος αναφοράς και αναφορά επικύρωσης. Αυτή η ενότητα παρέχει έλεγχο έκδοσης, έτσι ώστε κάθε ενημερωμένο έγγραφο να μπορεί να εντοπιστεί όταν παραπέμπεται σε ένα πείραμα. 
 

Η βάση δεδομένων είναι διαρθρωμένη ειδικά για τη διαχείριση και τον εντοπισμό πειραμάτων. Περιληπτικά, ένας χρήστης κατασκευάζει ένα πείραμα επιλέγοντας συμμετέχοντες, ποιες τεχνικές θα χρησιμοποιηθούν σε ποια δείγματα, τις μετρήσεις που συνδέονται με τις επιλεγμένες τεχνικές και δημιουργεί έτσι το υπόδειγμα αναφοράς, συμπεριλαμβανομένων των μεταδεδομένων αυτών των οντοτήτων και τις μετρήσεις που πρέπει να αναφερθούν από τους συμμετέχοντες. Το σύστημα είναι αρκετά ευέλικτο, και επιτρέπει στους χρήστες να τροποποιούν, να προσθέτουν, να ορίζουν υποχρεωτικές και προαιρετικές περιγραφές για οποιεσδήποτε υπάρχουσες ή νέες οντότητες. Η άλλη πλευρά του νομίσματος για αυτήν την ευελιξία, είναι ο αυστηρός έλεγχος των τροποποιήσεων στα μεταδεδομένα για να αποφευχθεί τυχόν πλήθος παραλλαγών στα μεταδεδομένα αυτά. Αυτή η διάρθρωση έχει ως στόχο το να επιτρέπει σε κάθε χρήστη που δεν συμμετέχει σε κάποιο πείραμα να κατανοήσει χάρις σε όλα τα μεταδεδομένα όλες τις λεπτομέρειες των στόχων, των οδηγιών και των αποτελεσμάτων του πειράματος (ή των πειραμάτων) που τον ενδιαφέρουν. Για παράδειγμα, τα μεταδεδομένα ενός δείγματος περιγράφουν είτε ένα δείγμα αναφοράς (οι πληροφορίες καταγράφονται από το χωράφι έως το εμφιαλωμένο ελαιόλαδο), είτε ένα έμπιστο δείγμα (είναι ανιχνεύσιμες πάρα πολλές πληροφορίες), είτε ένα πειραματικό δείγμα (διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με ένα προϊόν) συμπεριλαμβανομένων των υποχρεωτικών / προαιρετικών δεδομένων που αναφέρονται στους σχετικούς κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  Αξίζει να αναφερθεί πως δύναται η καταχώρηση και άλλων βρώσιμων ελαίων πέραν του ελαιόλαδου. Δυνητικά, με τα κατάλληλα μεταδεδομένα, είναι δυνατή η διαχείριση κάθε μεθόδου ανάλυσης, συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων που προτείνονται από το έργο OLEUM, καθώς επίσης και αυτών που χρησιμοποιούνται από τα κράτη μέλη για τον έλεγχο συμμόρφωσης των ελαιολάδων. 
 

Η ενότητα της αναζήτησης επιτρέπει στον χρήστη να αναζητήσει κάθε λέξη κλειδί σε ολόκληρη τη Βάση Δεδομένων Oleum, σε κάθε κατηγορία δεδομένων διαφορετικής οντότητας – έγγραφα, δείγματα, σετ δειγμάτων, πειράματα, αποτελέσματα και τεχνικές. Πρόκειται για ισχυρό εργαλείο, το οποίο επιτρέπει στον χρήστη να εξερευνήσει τα διαθέσιμα δεδομένα στην Βάση Δεδομένων. Τα αποτελέσματα της αναζήτησης εμφανίζονται σε έναν ευέλικτο πίνακα, ο οποίος χρησιμοποιείται για την οπτικοποίηση, επιτρέποντας την απεικόνιση των επιλεγμένων πεδίων, την εφαρμογή διαφορετικών φίλτρων, την αλλαγή μεγέθους των στηλών, την ταξινόμηση κάθε πεδίου κ.λπ. Το περιεχόμενο κάθε τέτοιου πίνακα μπορεί να εξαχθεί ως απλό αρχείο .csv και να αναλυθεί τοπικά στον υπολογιστή από το χρήστη. 
 

Βραχυπρόθεσμα, η Βάση Δεδομένων θα ανοίξει για το κοινό, όμως θα χρειάζεται η εγγραφή του χρήστη για την τροφοδότηση και εκμετάλλευση της βάσης δεδομένων, έτσι ώστε να καταδειχθεί η διαγνωστική ικανότητα των επιλεγμένων αναλυτικών μεθόδων/μετρήσεων στην ανίχνευση των νοθευμένων ελαιολάδων. Μεσοπρόθεσμα, ανάλογα με το συμφέρον των εθνικών φορέων ελέγχου, η πρόσβαση ενδέχεται να περιοριστεί σε αυτούς για λόγους εμπιστευτικότητας.