Τι εχει κανει εως τωρα το OLEUM?

Για να βοηθηθούν οι Ευρωπαϊκοί και διεθνείς ρυθμιστικοί οργανισμοί και οι φορείς χάραξης πολιτικής με ιδέες, ενημερώσεις από τους ειδικούς επιστήμονες και ανάγκες των ενδιαφερόμενων μερών που μπορούν να τροφοδοτήσουν την πορεία των κανονιστικών προτύπων, των κανονισμών και την εναρμόνισή τους:

 

  • Οι εταίροι του OLEUM υπέβαλαν ένα έγγραφο της επιστημονικής θέσης τους για την ανεπάρκεια και την ακαταλληλότητα των κανονισμών και για τα μειονεκτήματα των αναλυτικών μεθόδων προς δημοσίευση σε ένα επιστημονικό περιοδικό ανοικτής πρόσβασης . 
  • Στάλθηκε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο στα σχετικά ενδιαφερόμενα μέ-ρη με σκοπό να ληφθούν σχόλια σχετικά με μειονεκτήματα των αναλυτικών μεθόδων, ανεπάρκεια και ακαταλληλότητα των κανονισμών και τρέχουσες ή αναδυόμενες απάτες στον τομέα του ελαιολάδου. Συνολικά έχουν ληφθεί, επεξεργαστεί και συζητηθεί 111 απαντήσεις
  • Στο πλαίσιο του οδηγού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής DG AGRI (Μονάδα G4 - Αροτραίες καλλιέργειες και ελαιόλαδο) και σύμφωνα με τις συμβουλές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, DG SANTE, Μονάδα G5 - Ειδοποιήσεις, Ιχνηλασιμότητα και Επιτροπές, έχει αναπτυχθεί ένα ερωτηματολόγιο που στάλθηκε ειδικά στα Εθνικά Σημεία Επαφής του Δικτύου της ΕΕ για την Απάτη των Τροφίμων (FFN) με σκοπό την απόκτηση ενοποιημένων εκθέσεων σχετικά με την εμφάνιση κοινών και αναδυόμενων απατών. Οι ληφθείσες απαντήσεις εξετάστηκαν σε μια έκθεση.
  • Ένα μέρος με τις περισσότερο σχετικές πληροφορίες που αφορούν στην επικαιροποίηση κοινών και αναδυόμενων απατών υποβλήθηκαν σε ένα επιστημονικό περιοδικό ως συνεισφορά ανοικτής πρόσβασης. Αυτό ελπίζεται ότι θα είναι διαθέσιμο σύντομα στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

 

Για να ενισχυθεί η μεθοδολογία της οργανοληπτικής αξιολόγησης με βελτίωση της επαναληψιμότητας και με ανάπτυξη ενός συνδυασμού ενόργανης και οργανοληπτικής, ενισχυμένης ως προς το ποσοτικό σκέλος της, διαδικασίας (Ποσοτική Γευσιγνωστική Δοκιμασία), η οποία περιλαμβάνει την αποδοχή δύο τουλάχιστον οργανοληπτικών υλικών αναφοράς:

 

  • Συλλέχθηκε μια σειρά 180 δειγμάτων εξαιρετικών παρθένων, παρθένων και μειονεκτικών ελαιολάδων μέσα στο 2017 από 6 ομάδες γευσιγνωστών που ανταλλάχθηκαν μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων εταίρων (ομάδες γευσιγνωστών και εργαστήρια ενόργανης ανάλυσης) για την οργανοληπτική τους εξέταση και την εξέτασή τους ως προς τη σύσταση.
  • Αναλύθηκαν τα δείγματα ταυτόχρονα με διαφορετικές ενόργανες τεχνικές προκειμένου να μελετηθούν τα πτητικά συστατικά και να επιλεγούν τα πιο σημαντικά σύμφωνα με τη συνεισφορά στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των δειγμάτων. Δοκιμάστηκαν διαφορετικες στρατηγικές προς ταυτοποίηση και ποσοτικό προσδιορισμό των συστατικών αυτών. Χρησιμοποιήθηκαν δυο κοινά πρωτόκολλα για τον προσδιορισμό των πτητικών ενώσεων (SPME-GC-MS, SPME-GC-FID) που υποβάλλονται σε δοκιμές από τους εμπλεκόμενους εταίρους. Επίσης δοκιμάστηκαν τρεις αναλυτικές προσεγγίσεις (NMR, Flash-GC-e-nose, μη στοχευμένη SPME-GC-MS) ως πιθανές μέθοδοι προεπιλογής για να υποστηρίξουν τη γευσιγνωστική δοκιμασία του IOC
  • Δυο νέα τεχνητά υλικά αναφοράς (για τα ελαττώματα του αρώματος που έχουν σχέση με οσμή οίνου-όξους και με οσμή ταγγισμένου ελαίου) έχουν διαμορφωθεί ad hoc ώστε να μοιάζουν με τα ελαττώματα αυτά. Τα μητρικά διαλύματα κάθε υλικού αναφοράς και το άοσμο εξευγενισμένο ελαιόλαδο που απαιτείται για την αξιολόγηση του ορίου ανίχνευσης στάλθηκαν στις ομάδες γευσιγνωστών και τα δεδομένα βρίσκονται υπό επεξεργασία.

 

Για να καθορισθούν νέοι αναλυτικοί δείκτες με σκοπό την ανάπτυξη και επικύρωση καινοτόμων αναλυτικών λύσεων ικανών να αξιολογήσουν την κατάσταση του ελαιολάδου από άποψη διατηρησιμότητας ως προς την φρεσκάδα και την ποιότητά τους «κατά την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας»:

 

  • Μια σειρά μιγμάτων από εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα με διαφορετική περιεκτικότητα και σύνθεση σε τοκοφερόλες, λιπαρά οξέα και φαινόλες αποθηκεύτηκε σε διαφορετικές συνθήκες (θερμοκρασία/φως).
  • Τα δείγματα εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της αποθήκευσής τους με χρήση διαφορετικών αναλυτικών εργαλείων (NMR, FT-IR, φασματοσκοπία φθορισμού, HPLC-MS/DAD-FLD, HS-SPME-GC/MS/FID) προς εκτίμηση της φρεσκότητας/υποβάθμισης της ποιότητας

 

Για να μελετηθούν οι αναλυτικές μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της ποιότητας του ελαιολάδου:

 

  • Έχει δημοσιευθεί μια άποψη σχετικά με το ποιες ενώσεις θα έπρεπε να προσδιορίζονται προκειμένου να υποστηριχθεί ο ισχυρισμός υγείας για τις πολυφαινόλες του ελαιολάδου που ορίζονται στον Κανoνισμό (EΕ) 432/2012 («Οι πολυφαινόλες του ελαιολάδου συνεισφέρουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες») (Tsimidou et al., 2018).
  • Έχει δημοσιευθεί μια επιστημονική εργασία που εστιάστηκε στο στάδιο της εκχύλισης προς ένα εναρμονισμένο και τυποποιημένο πρωτόκολλο για τον προσδιορισμό της συνολικής περιεκτικότητας του παρθένου ελαιολάδου σε υδροξυτυροσόλη και τυροσόλη (Nenadis et al., 2018).
  • Δοκιμάστηκε μια επιλεγμένη ομάδα αναλυτικών μεθόδων (π.χ. UPLC / HPLC-DAD / MS, LC-qTOF / MS) για τον προσδιορισμό των φαινολικών ενώσεων (ισχυρισμός υγείας) σε ένα σύνολο επιλεγμένων δειγμάτων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα συγκεντρώσεων φαινολών. Έχει προταθεί μια εσωτερικά επικυρωμένη μέθοδος για τον προσδιορισμό της ολικής υδροξυτυροσόλης και της τυροσόλης σε παρθένα ελαιόλαδα που είναι κατάλληλη για τους σκοπούς του ισχυρισμού υγείας.

 

Για να αναθεωρηθούν οι υφιστάμενες μέθοδοι και να καθορισθούν νέοι αναλυτικοί δείκτες με σκοπό την ανάπτυξη και επικύρωση καινοτόμων αναλυτικών λύσεων προς εξασφάλιση της γνησιότητας του ελαιολάδου (μη νόμιμα μίγματα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου με ασθενώς αποσμημένο ελαιόλαδο και ελαιολάδου με άλλα φυτικά έλαια):

 

  • Έχουν δημιουργηθεί σε εργαστηριακής κλίμακας πιλοτική μονάδα συνθήκες παραγωγής ασθενώς αποσμημένων ελαιολάδων και ηλιελαίου από το οποίο έχουν απομακρυνθεί ορισμένες στερόλες.
  • Έχουν αναλυθεί από τους συμμετέχοντες εταίρους δείγματα από ανάμιξη μη επιτρεπόμενων (ασθενώς αποσμημένα ελαιόλαδα και φυτικά έλαια) και επιτρεπόμενων ελαίων (φυτικά έλαια) με ελαιόλαδο και εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα, συμπεριλαμβανομένων φύλλων και καρπών, καθώς και εξαιρετικά παρθένα ελαιολάδα για την αξιολόγηση της γεωγραφικής προέλευσης (από επιμέρους χώρες, την ΕΕ και χώρες εκτός ΕΕ). Διάφοροι χρήσιμοι αναλυτικοί δείκτες είναι υπό αξιολόγηση.

 

Για να προωθηθεί η γένεση και η διάδοση γνώσης ανοιχτής πρόσβασης με το να καταστούν παγκοσμίως διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες που προέρχονται από την έρευνα στο πλαίσιο του OLEUM:

 

  • Έχει πραγματοποιηθεί έρευνα σχετικά με τις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων για τη χημική σύσταση του γενετικού υλικού ελαιόκαρπου και ελαιολάδου.
  • Έχει καθορισθεί ο κατάλογος με τις παραμέτρους περιγραφής δειγμάτων (στοιχεία ταυτότητας, πχ. παράμετροι επεξεργασίας, χώρα προέλευσης, βαθμός ποιότητας), καθώς και μια κατευθυντήρια οδηγία με τις ελάχιστες ουσιώδεις πληροφορίες περιγραφής κάθε αναλυτικής τεχνικής που εφαρμόζεται (π.χ. προετοιμασία δείγματος, συνθήκες ενόργανης ανάλυσης). Αυτές οι ελάχιστες πληροφορίες αποτελούν βασική προϋπόθεση ώστε να φορτωθούν δεδομένα και μέθοδοι στη Βάση Δεδομένων OLEUM.
  • Έχει παρουσιαστεί η βάση δεδομένων OLEUM σε μια έτοιμη προς χρήση δεύτερη εκδοχή.

 

Για να αναληφθεί η μεταφορά της τεχνολογίας των νέων μεθόδων και διαδικασιών σε μια ευρεία κοινότητα αναλυτικών και για να αξιολογηθεί η ικανότητα αυτών από ειδικές κατάλληλες για το σκοπό αυτό δράσεις (π.χ. συζητήσεις επί αυτών των αναλυτικών μεθόδων, αναγκαιότητα για διεργαστηριακές δοκιμές):

 

  • Συμφωνήθηκαν διαδικασίες πλήρους επικύρωσης και μεταφοράς τεχνο-γνωσίας για δυο τύπους αναλυτικών μεθόδων:

α) Μεθόδων για την εφαρμογή των οποίων υπάρχουν πολλά εξειδικευμένα εργαστήρια (π.χ. αναθεωρημένες μέθοδοι OLEUM)

β) Μεθόδων για την εφαρμογή των οποίων τα εργαστήρια έχουν πολύ περιορισμένη προγενέστερη εμπειρία (π.χ. νέες μέθοδοι OLEUM).

 

Για να εισαχθεί η ευρύτερη δυνατή ομάδα ενδιαφερόμενων μερών (διαμορφωτές κοινής γνώμης και ρυθμιστικές αρχές, βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, στις οποίες περιλαμβάνονται μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, μέσα ενημέρωσης, η επιστημονική κοινότητα, καταναλωτές) στη διάδοση, εκμετάλλευση και ανταλλαγή γνώσης:

 

  • Κλήθηκαν για συμμετοχή στο Δίκτυο OLEUM περίπου 200 υποψήφια μέλη. Έχει ενεργοποιηθεί η ομάδα του δικτύου OLEUM LinkedIn (ερώτηση OLEUM του μήνα: https://www.linkedin.com/groups/13511637), καθώς και μια ηλεκτρονική πλατφόρμα ειδικά αφιερωμένη στην υποδοχή του δικτύου.
  • Δημοσιεύτηκε άρθρο που περιγράφει το ερευνητικό έργο στο επιστημονικό περιοδικό Agro Food Industry Hi-Tech (Gallina Toschi et al., 2017).
  • Έχει αναπτυχθεί ένας λογότυπος, μια γραφική ταυτότητα και ένα σύντομο βίντεο παρουσίασης του ερευνητικού έργου.
  • Η παρουσία στα μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έφθασε περίπου τους 1500 επισκέπτες στο Twitter διαμέσου των @Oleum_EU και @SciFoodHealth.
  • Παρουσιάστηκαν αποτελέσματα του ερευνητικού έργου OLEUM σε περίπου 40 συνέδρια και εκδηλώσεις.
  • Παρουσιάστηκαν γραφήματα για δημόσια διάδοση του τρόπου παραγωγής ελαιολάδου και αναγνώρισης ενός καλής ποιότητας εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου.

 

ΑΝΑΦΟΡΕΣ


Gallina Toschi T., Valli E., Conte L., García-Gonzáles D. L., Maquet A., Brereton P., Mcgrath N., Celemín L. F., Bendini A. 2017. EU project OLEUM: Better solutions to protect olive oil quality and authenticity. Agro Food Industry Hi-Tech, vol. 28 (5), pp. 2-3, https://zenodo.org/record/1184863#.WsccF5e-lPY

Tsimidou M. Z., Nenadis N., Servili M., García-Gonzáles D. L., Gallina Toschi T. 2018. Why tyrosol derivatives have to be quantified in the calculation of “olive oil polyphenols” content to support the health claim provisioned in the EC Reg. 432/2012. European Journal of Lipid Science and Technology, DOI: 10.1002/ejlt.201800098.

 

Nenadis N., Mastralexi A., Tsimidou M.Z., Vichi S., Quintanilla-Casas B., Donarski J., Bailey-Horne V., Butinar B., Miklavčič M., García González D.-L., Gallina Toschi T. 2018. Τoward a Harmonized and Standardized Protocol for the Determination of Total Hydroxytyrosol and Tyrosol Content in Virgin Olive Oil (VOO). Εxtraction Solvent. European Journal of Lipid Science and Technology, DOI: 10.1002/ejlt.201800099

 

EU project OLEUM: Assuring the quality and authenticity of olive oil, EUFIC website: http://www.eufic.org/en/collaboration/article/eu-project-oleum-assuring-the-quality-and-authenticity-of-olive-oil

 

Lanfranco Conte, Alessandra Bendini, Enrico Valli, Paolo Lucci, Sabrina Moret, Alain Maquet, Florence Lacoste, Paul Brereton, Diego Luis García-González, Wenceslao Moreda, Tullia Gallina Toschi, Olive oil quality and authenticity: A review of current EU legislation, standards, relevant methods of analyses, their drawbacks and recommendations for the future, Trends in Food Science & Technology, 2019 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924224418302085?via%3Dihub