Λίστα υπαρχόντων βάσεων δεδομένων για ελιές και ελαιόλαδο
Ένας από τους στόχους του OLEUM είναι η δημιουργία μιας τράπεζας δεδομένων ανοικτής πρόσβασης για την αποθήκευση όχι μόνο των πληροφοριών που παράγουν οι συνεργάτες του OLEUM, αλλά και για να λειτουργεί παράλληλα με ήδη υπάρχουσες βάσεις δεδομένων που σχετίζονται με τον χαρακτηρισμό του γενετικού υλικού των ελαιόδεντρων και τα ελαιόλαδα.
Αυτή η έκθεση συγκεφαλαιώνει συγκεκριμένα τις πληροφορίες σχετικά με τις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων που σχετίζονται με την Olea europaea, η οποία βασίζεται κυρίως στην Ευρώπη, αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου. Οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν μέσω των εταίρων του OLEUM καθώς και των διαθέσιμων δημοσιεύσεων και των διαβουλεύσεων στο διαδίκτυο.
Έχουν εντοπιστεί συνολικά 15 βάσεις δεδομένων, εκ των οποίων οι 10 είναι διαδικτυακές και ήδη προσβάσιμες. Ωστόσο, μια προσβάσιμη βάση δεδομένων δεν σημαίνει ότι απαραίτητα οτι οι διαθέσιμες πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε άλλη βάση δεδομένων. Για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η επικοινωνία με κάθε επιμελητή ως δεύτερο βήμα.
Προκειμένου να προσδιοριστεί μια άγνωστη ποικιλία παρθένου ελαιόλαδου, έχουν δημιουργηθεί αρκετές βάσεις δεδομένων αναφοράς που παρέχουν μορφολογικούς μοριακούς δείκτες DNA ή/και χημικά δεδομένα ελαιόδεντρων και ελαίων παγκοσμίως. Η αναγνώριση της ποικιλίας της ελιάς και η εξακρίβωση της ταυτότητας του ελαιολάδου είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την προστασία των πιστοποιημένων εμπορικών σημάτων, όπως η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) και η Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ).
Δεν υπάρχει βάση δεδομένων που συγκεντρώνει τα δεδομένα όλων των ελιών που διανέμονται στις υπάρχουσες τράπεζες γενετικού υλικού της ελιάς. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν, φαίνεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό του γενετικού υλικού της ελιάς διατηρείται στις ευρωπαϊκές τράπεζες γενετικού υλικού: οι δύο πιο σημαντικές είναι η Παγκόσμια τράπεζα γενετικού υλικού ελαίας της Κόρδοβα και η συλλογή CRAOLI, για την οποία υπάρχουν και ελαιοογραφικές κάρτες. Αυτές οι κάρτες περιλαμβάνουν μορφολογικά και αγρονομικά δεδομένα καθώς και μια ποικιλία μοριακών και χημικών περιγραφικών στοιχείων. Πολύ σημαντική πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες στον χαρακτηρισμό ποικιλιών με μοριακούς δείκτες και τα αποτελέσματα διαδίδονται σε διάφορες βάσεις δεδομένων ή επιστημονικές δημοσιεύσεις.
Αρκετές βάσεις δεδομένων αποθηκεύουν δεδομένα σχετικά με τη χημική σύνθεση των ελαιολάδων από συμβατικές χημικές αναλύσεις. π.χ. λιπαρά οξέα, τριγλυκερίδια. Μόνο μία βάση δεδομένων (η ιταλική εθνική βάση δεδομένων για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ΠΟΠ/ΠΓΕ) διατηρεί δεδομένα από ισοτοπικές μετρήσεις καθώς και από μεταβολική προσέγγιση.
Με την κοινοποίηση ή και την ενσωμάτωση των βάσεων δεδομένων για την ελιά σύμφωνα με τις αρχές FAIR δεδομένων που συνιστά το πλαίσιο του προγράμματος «Horizon 2020», αναμένεται να παρασχεθούν κατάλληλες αναφορές στα δεδομένα, ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν, να αυξηθεί η αναπαραγωγιμότητα τους και να προωθηθούν οι συνεργασίες. Διάφορες τεχνικές πλατφόρμες, πύλες και εργαλεία που είναι επί του παρόντος διαθέσιμα για την επίτευξη αυτής της διαχείρισης δεδομένων συζητούνται στην συγκεκριμένη έκθεση. Περαιτέρω εργασίες περιγράφονται επίσης για τη συνεργασία και την ανταλλαγή δεδομένων με τους επιμελητές των αναγνωρισμένων βάσεων δεδομένων και για τη διερεύνηση των μη καταχωρημένων βάσεων δεδομένων.